Mensen aan elkaar koppelen. Interview met Saskia Visser

We hebben voor het interview afgesproken bij het standbeeld van Aletta Jacobs op het plein voor het Harmoniegebouw, waar zich de faculteiten Letteren en Rechten van de Rijksuniversiteit Groningen bevinden. Saskia Visser werkt hier al vijftien jaar als coördinator van de wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie. De wetenschapswinkel koppelt vragen van meestal een non-profitorganisatie aan onderzoek dat door studenten wordt verricht. Voorwaarde is dat die vragen maatschappelijk relevant zijn en dat het resultaat van het onderzoek breed wordt gedeeld met het publiek. Zulke onderzoeksopdrachten kunnen studenten binnen hun studie uitvoeren als stage, scriptie, of collegeopdracht.

Leeswijzers

De samenwerking van de Groningse wetenschapswinkel en Senia dateert van 2010, toen studenten werden aangezocht voor het maken van leeswijzers Frans voor Senia. Sindsdien schrijven studenten zo’n vijftien leeswijzers per jaar, verdeeld over de verschillende soorten leesgroepen. In de meeste gevallen leveren de werkgroepen van Senia de leeslijsten aan met de vraag om daar een aantal boeken uit te kiezen. Saskia heeft contact met de docenten om studenten te benaderen die dat waarschijnlijk goed kunnen en het ook leuk vinden om te doen, meestal derdejaars- of masterstudenten. Er is een startbijeenkomst waarin aan de nieuwe deelnemers wordt uitgelegd wat er van hen verwacht wordt. Als de leeswijzers klaar zijn, geven de werkgroepsleden van Senia er feedback op. Het is voor de studenten vaak een aangename verrassing om erachter te komen dat zoveel mensen erin geïnteresseerd zijn om meer te weten te komen over boeken. Saskia wijst er met nadruk op dat de studenten het leuk vinden om reacties te krijgen vanuit de leesgroepen, zoals: wat was goed aan de leeswijzer, met welke vragen bleef de leesgroep zitten. Ook als men ergens niet tevreden over is.” Daar hebben we dan wat aan”, voegt ze eraan toe.    

Win-winsituatie

Saskia vindt de samenwerking met Senia heel plezierig. De studenten zijn graag in de praktijk bezig met wat zij tijdens hun studie hebben geleerd. Het is mooi om te zien hoe Senia-werkgroepsleden met veel praktijkervaring met hen samenwerken om steeds weer goede leeswijzers te maken. Daarnaast is het vanuit wetenschappelijk oogpunt ook interessant om te bekijken wat er in leesgroepen gebeurt. Saskia: “Lezers in een groep (en dat zijn er in Nederland heel wat) zijn zeer actieve lezers. Ze praten naar aanleiding van een boek ook over wat ze zelf meegemaakt hebben, welk gedrag ze normaal en niet-normaal vinden, wat ze mooi vinden in een boek, enzovoort. Fantastisch dat mensen zoveel met literatuur doen. Daar wil je wel meer van weten.” Zo is er in het kader van het project ‘Gedeelde literatuur’ onder andere onderzoek gedaan naar mannen in leesgroepen; naar de vraag hoe geschiedenisgroepen zich voorbereiden op de boekbespreking; naar leesgroepen in de gevangenis; naar onlineleesgroepen. Het is een win-winsituatie. Senia doet haar voordeel met de resultaten die uit het onderzoek naar voren komen en dankzij het contact met Senia kunnen studenten makkelijk deelnemers vinden voor hun onderzoek en echt iets bereiken. “Door mensen aan elkaar te koppelen kun je iedereen iets bieden. Je zit altijd met blije mensen aan tafel”, vertelt Saskia.

Historische meisjesboeken

Voor de toekomst heeft Saskia ideeën genoeg. Zo is de wetenschapswinkel betrokken bij een project van het KinderBoekenHuis in Winsum, een soort bibliotheekmuseum voor historische jeugdliteratuur. Er is onderzoek gedaan naar het meisjesboek in de jaren 1945-1970, met name naar de rol van het meisje/ de vrouw in het boek en in de maatschappij. De onderzoekster ontdekte dat veel van die boeken minder zoetsappig en rolbevestigend zijn dan je zou verwachten en soms zelfs hun tijd vooruit. Er zijn vast Senia-leden die het leuk vinden om die jeugdboeken weer eens te lezen. Leesgroepen zouden zo’n boek op hun lijst kunnen zetten en aan de hand van een algemene leeswijzer kunnen kijken naar bijvoorbeeld de zelfstandigheid van de vrouwelijke hoofdpersoon en de omgang tussen de jongens en meisjes in het boek. Als mensen hier belangstelling voor hebben, dan hoort Saskia dat graag.

Leestips

Saskia is overtuigd van het belang van leesgroepen ”Door te lezen krijg je de gedachten en gevoelens van andere mensen mee en zie je de dingen van een andere kant. Er gaat er een hele wereld voor je open. Het is zeer verrijkend om daarover in een groep van gedachten te wisselen.” Zelf zit ze al 21 jaar in een leesgroep. Behalve recente romans leest ze ook graag klassiekers. Ze streeft ernaar om elk jaar minstens vijf meesterwerken te lezen die in de Gids voor de wereldliteratuur van Pieter Steinz genoemd worden. Zo las zij onlangs met veel plezier Radetzkymars (1932) van Joseph Roth, een boek over het verval van de Habsburgse monarchie. Tot slot heeft ze ook nog een tip voor de Senia-literatuurlijst: een roman die op een zeer originele manier over liefde en eenzaamheid gaat, namelijk Fuzzie van Hanna Bervoets.

Wil de Graaf