Waargebeurde verhalen: biografieën bij Senia

Volgens de tekst van de Senia-site gaan biografieën over mensen, over wat hen beweegt en over de keuzes die ze maken. Dit is precies wat het lezen van biografieën zo boeiend maakt. Het aanbod is uiteenlopend: van biografieën over individuen tot familiegeschiedenissen, autobiografieën en memoires. Een belangrijk criterium is dat de boeken gebaseerd zijn op authentiek bronnenmateriaal en geen geromantiseerde fantasie bevatten.

De werkgroep, van zes personen, loopt soms tegen uitdagingen aan bij het selecteren van geschikte titels en thema’s. De keuze voor biografieën die over één persoon gaan, vaak overleden, is meestal eenvoudig. Zeker als de hoofdpersoon een interessant leven heeft geleid en het boek ook nog goed geschreven en – gedocumenteerd is. Moeilijker is het om een keuze te maken voor boeken die slechts een klein deel van iemands leven belichten, of als er beperkt bronnen beschikbaar zijn.

Een goed voorbeeld voor het verschil in beschikbaarheid van bronnen is de vergelijking die schrijfster Jessica van Geel maakt over twee van haar biografieën. De een over Truus Schröder, de ander over Truus van Lier. Over de laatstgenoemde Truus zijn weinig persoonlijke documenten bewaard gebleven. Ze overleed heel jong. Truus Schröder daarentegen werd 95 jaar oud en liet een uitgebreid archief na. Duidelijk geeft de schrijfster aan dat er geen sprake kan zijn van verzonnen feiten en uitspraken, maar ze geeft aan dat ze het leven van beide vrouwen wel heeft ingekleurd.

Het is voor ons belangrijk dat een boek aan universele thema’s raakt. En we willen aandacht hebben voor diversiteit. Voor mensen die soms zelf niet konden lezen of schrijven of zich in een ondergeschikte maatschappelijke positie bevonden. Vrouwen, maar ook mensen uit gemarginaliseerde gemeenschappen, die weinig geschreven bronnen nalieten. Deze verhalen bieden een waardevolle aanvulling op onze kijk op de geschiedenis. Thema’s als liefde, vriendschap, moed, rechtvaardigheid of meer complexe kwesties zoals identiteit, moraliteit of de menselijke natuur komen daarbij aan de orde.

Bij de selectie van boeken houden we naast een variatie in thema’s ook rekening met verschillende periodes in de geschiedenis en de verscheidenheid aan hoofdpersonen. Zijn we nieuwsgierig naar het leven en de beweegredenen van de hoofdpersoon? En zeker niet onbelangrijk: is het verhaal goed en prettig geschreven? Om een afgewogen keuze te maken lezen meerdere leden van de werkgroep het betreffende boek. Daarna wordt besloten om het boek al dan niet op de lijst te plaatsen. We stemmen ook regelmatig af met de werkgroepen geschiedenis en kunstgeschiedenis om tot een evenwichtige keuze te komen. Zo werken wij er als werkgroep leden jaarlijks aan om een gevarieerde en inspirerende lijst samen te stellen.

Annelies Olgers en Inge Smit

Bronnen:
Tijdschrift voor familiegeschiedenis GEN, jrg 30, nummer 3, september 2024
NPO1 – De publieke tribune, Bloed, zweet en inkt: biografen aan het woord, zaterdag 29 maart 2025,