De Zwarte Driehoek
Rense Havinga
Tijdens de Duitse bezetting hebben circa 2700 Nederlanders met het label ‘asociaal’ in concentratiekampen gezeten. Het ging om een heel diverse groep, waaronder langdurig werklozen, daklozen, sekswerkers en verslaafden. Zij waren herkenbaar aan de zwarte driehoek op hun kampkleding. Het boek beschrijft bondig hoe ‘asocialen’ werden vervolgd en hun positie in de kampen. Andere gevangenen keken vaak op hen neer. Na de oorlog werden de als ‘asociaal’ bestempelde concentratiekampgevangenen aanvankelijk niet gezien als oorlogsslachtoffers. De schrijver plaatst de vervolging in de context van de nationaalsocialistische opvattingen over eugenetica en de vervolging van ‘asocialen’ in Duitsland in de periode 1933-1945. Ook beschrijft hij hoe in Nederland voor de oorlog ‘onmaatschappelijkheid’ werd tegengegaan met maatregelen als gedwongen arbeid en heropvoeding in speciale ‘controlewijken’. Tijdens de oorlog werden de Rijksevacuatiekampen, bedoeld als onderdak voor dakloze arme gezinnen, instellingen voor heropvoeding onder tucht. Na de oorlog werd het beleid van heropvoeding tot begin jaren 60 voortgezet. Het boek bevat korte, levendige biografieën van verschillende als ‘asociaal’ bestempelde Duitse en Nederlandse mannen en vrouwen ter illustratie.
Bronnen
Sommige kranten bieden slechts enkele artikelen gratis aan, waarna de volgende artikelen alleen voor abonnees toegankelijk zijn. Een goede bron voor recensies is LiteRom. Recensies uit deze database over oorspronkelijk Nederlandstalige literatuur zijn voor alle bibliotheekleden gratis raadpleegbaar, zowel in de bibliotheek als thuis (zie https://www.bibliotheek.nl/collectie/digitale-bronnen.html). Sommige bibliotheken kopen ook de LiteRom Wereld in, met recensies van oorspronkelijk in het buitenland verschenen titels. Toegang hiertoe op locatie en/of thuis verschilt dus per plaats en is na te gaan via de website van uw lokale bibliotheek.
Reacties uit de pers
- Jonas Campion in: Rense Havinga, De Zwarte Driehoek: De geschiedenis van als ‘asociaal’ vervolgden 1933-1945. BMGN – Low Countries Historical Review, 1-2-2023
- Frans van den Muijsenberg: Traces of War, 21-3-2023