Frankfurter Schule
Thijs Lijster
Laat je meenemen door Thijs Lijster naar de twintigste eeuw, specifiek naar Frankfurt, Duitsland, waar destijds door een groep Joods-Duitse intellectuelen ijverig gewerkt werd aan allerlei maatschappelijke vraagstukken. Deze groep is bekend komen te staan als de Frankfurter Schule. Grote namen in deze traditie zijn Theodor W. Adorno, Herbert Marcus, Walter Benjamin en Jürgen Habermas, maar dit zijn lang niet alle denkers die deel uit maakten van deze school. In Frankfurter Schule laat Lijster zoveel mogelijk van deze intellectuelen aan bod komen, waarbij hij zich voornamelijk focust op hun kritiek op de ideeën die voortkwamen uit de Verlichting, de cultuurindustrie en het kapitalisme en op hun onderzoek naar antisemitisme. Ook beschrijft Lijster de inspiratiebronnen voor hun denken. Hij gaat in op hoe met name de Marxistische traditie - van Karl Marx zelf tot Georg Lukács en Rosa Luxemburg - en de psychoanalyse van Freud het werk van deze groep intellectuelen heeft beïnvloed. Het werk van de intellectuelen van de Frankfurter Schule is bekend komen te staan als de ‘Kritische Theorie’. De Kritische Theorie zet zich af tegen een traditionele visie op wetenschap en onderzoek: wetenschap is nooit volledig neutraal en objectief, er zit altijd ook een normatief element aan verbonden. De Kritische Theorie dwingt de criticus om een oordeel uit te spreken over rechtvaardigheid. Lijster sluit het boek af met een beschrijving van de actualiteit van de Frankfurter Schule, wat kunnen we heden ten dage als maatschappij leren uit de conclusies die zij getrokken hebben?
Suggesties
- Celikates, R., Gabriëls, R., Hartle, J., Lemmens, P., Lijster, T., De nieuwe Duitse filosofie. Denkers en thema’s voor de 21e eeuw, Boom, 2013, ISBN 9789461059345
- Lijster, T., Wat we gemeen hebben. Een filosofie van de meenten, De Bezige Bij, Amsterdam 2022, ISBN 9789403121116
- Marcuse, H., Paradigma 6 – De eendimensionale mens. Studie over de ideologie van de geavanceerde industriële samenleving, Athenaeum, 2023, ISBN 9789025315627
- Schnitzler, H., Het digitale proletariaat, De Bezige Bij, 2014, ISBN 9789023483366
Bronnen
- Jonathan van der Horst: Recensie: Thijs lijster – Frankfurter Schule, Tzum literair weblog, 28 februari 2024
- MartheKerkwijk: Wie extreemrechts wil doorgronden moet dit boek over de Frankfurter Schule lezen, Trouw, 17 januari 2024
- Devi Smits: Volgens de Frankfurter Schule worden we allemaal gebrainwasht, Filosofie Magazine, 12 december 2023