Home Ontaarde moeders

Ontaarde moeders

Renate Dorrestein

Querido | Singel Uitgeverijen 2017 | 232 pagina's
K25-06

Renate Dorresteins 'Ontaarde moeders' is een psychologische roman die de lezer aanzet tot denken over vrouwenlevens, (ongewenst) moederschap en de verwoestende werking van een familiegeheim. Door deze thema’s biedt het veel aanknopingspunten voor discussie. Tijdens het lezen van het verhaal, dat zich afspeelt in een kleine gemeenschap, wordt langzaam het web ontrafeld van familiebanden en geheimen dat vier generaties vrouwen met elkaar verbindt.

Dorrestein weet de spanning goed op te bouwen en sleept de lezer daardoor mee in een wereld van moeders (en een vader) die slecht voor hun kind zorgen. De personages zijn complex en gelaagd, en hun interacties met elkaar zijn vaak verrassend en soms zelfs schokkend. Het boek dwingt de lezer om na te denken over thema's als moeder-dochterrelaties, loyaliteit, verraad en de gevolgen van het verleden.

Dorrestein schrijft haar boeken vanuit een feministisch perspectief. Ze schrijft eenvoudig en direct waarbij zij overbodige beschrijvingen en details vermijd. Ook zeer pijnlijke thema’s, zoals verkrachting of mishandeling, weet zij in rake, simpele en soms zelfs met een cynische humor te beschrijven.

'Ontaarde moeders' is meer dan alleen een spannende roman. Het boek geeft ook een mooi tijdsbeeld van de normen die eind 20ste eeuw in Nederland gangbaar waren. Het is daarmee een boek dat de lezer uitdaagt om na te denken over de complexiteit van het (vrouwen-)leven.

De roman werd vrijwel overal lovend besproken. Waardering was er vooral voor de knappe opbouw van het boek dat ontroerend, humoristisch en adembenemend spannend is.

Reacties uit de pers

De roman Ontaarde moeders werd overal lovend en soms zelfs juichend besproken: “een knap opgebouwd, vaak ontroerend mooi boek” (Borré), “een heel bijzondere roman” (Schouten), “een razend knappe en adembenemend spannende roman” (Van den Blink), “niet alleen een grappige en onderhoudende, maar ook een gevoelige en inlevende roman” (Luis). Met name de tekening van het meisje Maryemma sprak veel critici aan. Van den Blink: “Talloze scènes uit het boek, vooral die met Maryemma in de hoofdrol, laten zich na lezing dagenlang niet meer van het netvlies branden.” Durlacher noemde haar ‘de ware hoofdpersoon’ van de roman: “Door inleving in de gevoelens van dat eenzame kind krijgt het verhaal in zekere zin ook een morele component: aan haar valt goed te zien wat ontaard moederschap aanricht.” Luis schreef dat Dorrestein partij koos ‘voor het weerloze kind, dat overgeleverd is aan de grillen van onberekenbare ouders’. Ook de stijl werd geprezen. Luis karakteriseerde deze als “ouderwets-genoeglijk vertellen met een dreigende ondertoon”, Dautzenberg vond het boek “prachtig geschreven, vooral in enkele lange, bijna lyrische overpeinzingen over de geschiedenis van de mens sinds de oertijd en de rol van mannen en vrouwen daarin”. Slechts weinig minpunten werden aangestipt. Schouten vond dat in het begin een “jolige stijl die soms ietwat aan die van Cissy van Marxveldt doet denken” de overhand heeft. Dautzenberg had de ‘toverfee’ aan het slot liever niet zien optreden. Warren meende dat Dorrestein “een al te grote hang heeft naar de overdrijving van de karikatuur” en noemde haar denkbeelden “niet helemaal vrij van tegenstrijdigheid”. Borré sprak van “nogal wat loze bewijsvoeringen” in passages over de man-vrouwrelatie. Veel critici prezen ook Dorresteins ondogmatische feminisme, dat Schutte ‘nergens sleets of voorspelbaar’ noemde. Schouten vond haar ‘te kritisch en te genuanceerd’ om zich zomaar over te geven aan feministische stokpaardjes en noemde haar “een schrijfster die mannen, ongeëmancipeerde vrouwen maar ook feministes een onthullende spiegel voorhoudt”. En Luis vond het “natuurlijk aardig dat het voor de verandering een vader is, die zich neerlegt bij zijn natuurlijke bestemming” (Bron: DBNL).

Suggesties

Verder lezen

Vrijwel alle romans van Dorrestein zijn geschreven vanuit een feministisch perspectief en hebben daardoor een andere, verfrissende kijk op het moederschap. Boeken als Het hemelse gerecht en De stiefmoeder delen dezelfde diepgang en verkennen vaak vergelijkbare thema’s. In Heden ik beschrijft Dorrestein haar zoektocht naar een behandeling en erkenning voor de ziekte ME waar zij door wordt getroffen. In deze roman beschrijft zij ook het grillige maakproces van Ontaarde moeders.

Margaret Atwood: Het geheim van de dienstmaagd en De Testamenten. Uitgeverij Prometheus.

Bernardine Evaristo: Meisje, vrouw, anders. Uitgeverij De Geus.

Claire Keegan: Pleegkind. Uitgeverij Nieuw Amsterdam.

Annie Ernaux: Het voorval. Een autobiografische roman over de gevolgen van het verzwijgen van een ondergane abortus van de hoofdpersoon als studente. Uitgeverij De Arbeiderspers.

Alex Schulman: De overlevenden. Uitgeverij De Bezige Bij.