Blijf de aarde trouw

“De aarde is ziek en die ziekte heet de mens”. Een diagnose die Nietzsche al 150 jaar geleden stelde, maar die op dit moment actueler is dan ooit! Henk Manschot belicht in het boek Blijf de aarde trouw een onderbelichte kant van Nietzsche: Nietzsche stelt dat de mens is vervreemd van de natuur. Niet de mens moet centraal staan op deze aarde, maar de natuur waar de mens een klein onderdeel van uitmaakt. Hij ontwikkelt een nieuwe visie op de kosmos, Manschot noemt dit een terra (aarde) sofie (wijsheid). Je bent een individu, met de wil tot vrijheid en autonomie, maar tegelijkertijd ook een schakel in een groot proces. We moeten andere denkkaders ontwikkelen. Nietzsche houdt een pleidooi voor een geaarde levensstijl, waarin alles met elkaar verbonden is in één ecologisch netwerk. Amor Fati, maar ook: Alles gaat, en alles komt weerom, alles sterft, alles bloeit weer op: de Eeuwige Wederkeer. Van Nietzsche naar Manschot: naast de zorg voor zichzelf en de zorg voor anderen kan de zorg voor de aarde binnen de filosofie niet meer ontbreken! Klimatologisch evenwicht is de voorwaarde voor al het organische leven. De moderne mens verstoort dit evenwicht. Dit feit vraagt om een nieuwe kosmologie, cultureel, ethisch en politiek, met een gevoel van commitment voor verbondenheid en verantwoordelijkheid. Nietzsches Übermensch blijft een mens, maar een verantwoordelijk mens, die zichzelf als doel stelt om boven het particuliere geluk uit te stijgen, en die al het leven op aarde in zijn volle breedte tot horizon en waarde verheft.