Een tevreden lach
Andreas BurnierBurnier kwam na haar scheiding in 1961 uit de kast als lesbisch, en voor deze roman nam zij haar ervaringen met het ontdekken van haar eigen geaardheid als uitgangspunt. Ze was de eerste auteur in de Nederlandstalige literatuur die op een volkomen vanzelfsprekende manier schreef over vrouwelijke homoseksualiteit.
**_'Een tevreden lach'_** leest als een ontwikkelingsroman van de hoofdpersoon Simone, een rebels meisje dat eigenlijk een jongen had willen zijn. Hoewel Simone gevangen zit in een vrouwenlichaam, weigert ze de bijbehorende beperkingen te aanvaarden. Behalve een ontwikkelingsroman valt er ook veel voor te zeggen dat dit boek een schelmenroman of feministisch schotschrift is. De ontevredenheid over het leven als vrouw is volop aanwezig in deze roman, die een paar jaar voor de start van de tweede feministische golf verscheen. Het boek is in een vlotte, frisse stijl geschreven, passend bij de naar vrijheid snakkende jaren zestig van de vorige eeuw.
Opvallend is dat de voornaamste critici bij het verschijnen van _'_Een tevreden lach' zich vooral bezighielden met de vraag of Andreas Burnier een man of een vrouw was. Niet alleen koos de schrijfster voor een mannelijk pseudoniem, ze liet zich ook als man tekenen (inclusief baard en snor), waardoor de verwarring nog groter werd. Want hoe kon een man zo levensecht over een homoseksuele vrouw schrijven?
Hoewel er in onze tijd een grotere acceptatie is van verschillende invullingen van het man- en/of vrouw-zijn, en er meer dan ooit discussie is over gender, heeft deze roman nog steeds een grote actuele waarde.
Bronnen
- Emrah Sütkü: Sinds wanneer mogen vrouwen legaal een broek dragen? Historianet, 29 mei 2023
- Cross dressing, Atria nieuws, 2 februari 2015
- Paul de Wispelaere: Merkwaardig debuut Andreas Burnier. DBNL 1968
- Anet Bleich: Briljante transgender met een vrome Joodse ziel. Nieuw Israëlisch Weekblad (NIW 11, 5776), 19 oktober 2020
- Nightwood.pdf (uvic.ca)
- Alec Dabrowsky: Een tevreden lach., Bazarow, 24 januari 2023
- Website van Andreas Burnier
- Saskia van Rijnswou. Andreas Burnier. Een tevreden lach. Lexicon van literaire werken, DBNL november 1993
- Podcast: Een tevreden lach van Andreas Burnier. Fixdit.nu
- Andreas Burnier, literatuurgeschiedenis.org