Viva España!
Spanje is een populair vakantieland. Hoogtepunten zijn oude steden zoals Barcelona, Granada en Sevilla, maar ook de kustplaatsen hebben vaak een interessant achterland. Minder bekend is, dat Spanje een belangrijke rol heeft gespeeld in de Europese geschiedenis van de vijftiende en zestiende eeuw, denk daarbij aan de verovering van de laatste morenstad, Granada, door Ferdinand II van Aragon en Isabella I van Castilië (1492). Er is veel muziek uit die tijd overgeleverd, variërend van simpele volksliedjes tot prachtige polyfone muziek.
De Spaanse componist Cristóbal de Morales (ca. 1500-1553) werkte aan de Pauselijke Kapel in Rome en was later kapelmeester in zijn geboortestad Sevilla. Hij schreef een indrukwekkend zesstemmig stuk, Jubilate Deo, voor de Vrede van Nice (1538), die het einde betekende van de Italiaanse oorlog (1535-1538). Koning Frans I van Frankrijk en Keizer Karel V hadden zo’n hekel aan elkaar dat ze weigerden in eenzelfde ruimte plaats te nemen voor de onderhandelingen. Door de inspanningen van Paus Paulus III kwam de vrede toch tot stand. Luister naar de uitvoering door Hespèrion XXI. De tekst waarin deze drie heren worden bejubeld (‘Vivat Paulus! Vivat Carolus! Vivat Franciscus!’) hoort u van 4:04 tot 4:32.
Er zijn diverse manuscripten overgeleverd met eenvoudige drie- en vierstemmige stukjes die vaak over de liefde gaan. Juan del Encina (1468-1529/30) was een van de componisten die veel van zulke muziekjes geschreven heeft. Luister naar ¡Cucú, cucú!, een liedje waarin de minnaar wordt aangeraden goed op zijn vrouw te letten, omdat hij anders bedrogen zou kunnen worden.
Meer over Spaanse muziek uit de eerste helft van de zestiende eeuw leest u in de luisterwijzer Musica Iberica 1 (Z24-01). En hieronder alvast een voorproefje van de tweede luisterwijzer over muziek uit Spanje, maar dan uit de tweede helft van de zestiende eeuw die volgend seizoen verschijnt. Francisco Guerrero (1528-1599) is een van de componisten uit die periode. Luister naar een stemmig stuk voor de paastijd, In Passione positus Iesus uitgevoerd door The Gesualdo six.
Josée Zuiver, lid werkgroep Muziek Senia
