150e geboortedag Arnold Schönberg
Arnold Schönberg, de componist die de wereld van de klassieke muziek voorgoed veranderde, wordt dit jaar geëerd ter gelegenheid van zijn 150e geboortedag. Hij brak hij met de traditionele tonaliteit, inspireerde generaties na hem, maar werd in zijn eigen tijd niet erg gewaardeerd. Hoe klonk die muziek? En wat vinden wij daar 100 jaar later van?
Schönberg ontwikkelde compositie-technieken die de regels van de klassieke harmonie op hun kop zetten. Zijn atonale muziek schokte het publiek van zijn tijd. Luister hier > eens naar het begin van Pierrot Lunaire (1912), waar ‘gezongen’ wordt met Sprechstimme, iets tussen spreken en zingen in, met sterk gedramatiseerde voordracht. Let ook op de bijzondere combinatie van instrumenten in de begeleiding. Is dit nu, 100 jaar later, nog schokkend?
Schönberg ging echter nog verder: hij ontwikkelde twaalftoonsmuziek, een revolutionaire techniek waarbij alle twaalf tonen van de toonladder volgens een rekenkundig model werden behandeld. Deze benadering opende een deur naar een heel nieuwe muzikale taal. Zoals hier > in de Pianosuite voltooid in 1923. Dit was, in 1923, heel onthutsend, maar nu?
Over zijn werk zijn twee Senia luisterwijzers beschikbaar, die deze verrassende muziek toelichten (Verklärte Nacht Z19-08 en Pierrot Lunaire Z20-08). Ook over het verlaten van de tonaliteit als zodanig is een luisterwijzer geschreven (Seriële muziek en minimal music Z21-10).
Wist u dat Schönberg in zijn jonge jaren ook een verdienstelijk schilder was? Hij was lid van de avant-gardistische schildersgroep Der Blaue Reiter rond Wassili Kandinsky en August Macke. Zijn werk bestaat voor een aanzienlijk deel uit zelfportretten.
