Wij slaven van Suriname, Anton de Kom
Op 19 juni j.l. heeft het kabinet officieel excuses aangeboden aan de nazaten van de Surinaamse schrijver, antikoloniaal activist en verzetsheld Anton de Kom. In 1934 verscheen de publicatie ‘Wij slaven van Suriname’. 86 jaar later heeft de boodschap in zijn boek niets aan zeggingskracht ingeboet. Onze werkgroep biografieën vertelt.
Anton de Kom
De naam Anton de Kom (1898-1945) spreekt, bijna 75 jaar na zijn dood, nog steeds tot de verbeelding. ‘Vrijheidsstrijder, verzetsheld, vakbondsman, activist, schrijver en banneling’ staat er op het voetstuk van zijn beeld in de Amsterdamse Bijlmermeer geschreven. Toch is er maar weinig over zijn leven bekend. En dat terwijl zijn gedachtegoed over Suriname en slavernij van grote betekenis is geweest voor de ontwikkeling van Suriname tot een zelfstandige natie.
Wij slaven van Suriname
‘Wij slaven van Suriname’ werd op 31 januari 1934 gepubliceerd door uitgeverij Contact. Het was het eerste boek waarin de Surinaamse geschiedenis beschreven werd vanuit antikoloniaal gezichtspunt, door een afstammeling van slaafgemaakten die de gevolgen van de koloniale overheersing aan den lijve had ondervonden. Marcia Visser van onze werkgroep biografieën, vertelt wat ‘Wij slaven van Suriname’ zo boeiend maakt.
‘Onlangs heb ik ‘Wij slaven van Suriname’ met mijn IJburgse boekenclub besproken. Men was zeer onder de indruk. Eén van de leden zei: als iemand zegt “ach het is zo lang geleden/150 jaar enz., dan zeg ik: lees eerst het boek maar, dan praten we verder”. Een ander lid die niet bij de bespreking kon zijn schreef dit erover:
Wel jammer dat ik er niet bij kan zijn, want woooo wat een boek. Niet perse een mooi boek of fijne roman die me meenam en deed verwonderen, verbazen, herkennen, bevestigen, lachten en/of meeleven. Wel een ‘must’ boek. Voor mij, een ogen openend boek. Een stof tot nadenken boek. Zeer indrukwekkend. En waarschijnlijk het leesclub boek dat de meeste impact heeft gemaakt. Zou haast zeggen, dit moet verplichte literatuur worden voor middelbare scholieren. Alhoewel ‘literatuur’ (weet eigenlijk niet precies wat daaronder te verstaan). Ik heb het boek vooral ervaren als een pamflet, een manifest, een heel heel lang opiniestuk, een noodzakelijke les Nederlandse geschiedenis. Door dit boek, heb ik afgelopen weekeinde voor het eerst (op TV) de live Keti Koti uitzending gekeken… en enkele tranen gelaten bij de mooie woorden van de koning.
Ik had het niet mooier kunnen formuleren en ben -met hem- van mening dat wij er allen kennis van genomen hadden moeten hebben vroeger, bij de geschiedenislessen.’ – Marcia Visser
Leeswijzer
Eerder maakte de werkgroep biografieën een leeswijzer over Anton de Kom. Om een zo volledig beeld te kunnen geven over zijn leven, staan hierin twee publicaties centraal: ‘Wij slaven van Suriname’ (2020, 20e druk) van Anton de Kom en ‘Anton de Kom’ (2016, 3e druk) van Rob Woortman en Alice Boots. Leeswijzer B21-02 >
